De voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) in Venlo was een kerk in Venlo aan de Klaasstraat uit de 13e eeuw, die in 1944 door oorlogsgeweld is vernield. Bron: commons.wikimedia.org/wiki/Category:Voormalige_Sint-Nicolaaskerk_(Venlo) - 02-12-2023.

Volgens sommige bronnen werd de oude Sint-Nicolaaskerk in 1344 gebouwd in opdracht van het Venlose schippersgilde, andere bronnen een datum precies een eeuw eerder.[3] In 1399 kwam de aan de Klaasstraat gelegen kerk in het bezit van de Kruisheren, die de kerk verbouwden en als kapel gebruikten. Deze kruisheren hadden tevens de gehele westzijde van de Begijnengang in bezit, inclusief het Sint-Jorisgasthuis dat later plaatsmaakte voor de Sint-Joriskerk. De kerk had tevens een in gang aan de Vleesstraat. In 1634 verloren de Kruisheren de kerk aan de Hervormde gemeenschap in Venlo, maar drie jaar later kregen ze de kerk weer in bezit. In de kerk was onder meer de in Venlo geboren prior Gerardus Golt begraven.[4]

Net als andere religieuze instanties kreeg ook de Kruisherenkerk, zoals deze ook wel genoemd werd, regelmatig schenkingen van burgers. Zo ook in bijvoorbeeld 1401, waarbij de kerk een schenking kreeg van een vierde deel van het zoutmetersambt.[5] In 1884 krijgt de kerk eveneens een schenking van een voor die tijd behoorlijk bedrag: 2000 gulden.[6]

De kruisheren bleven tot 1797 in Venlo, maar verlieten de stad mede door het nieuwe bewind van de Fransen. Hierna werd het gebouw in gebruik genomen als magazijn. Aan het begin van de Belgische Revolutie in 1830 werd de kerk aan de Martinusparochie geschonken, waarna ze door architect Pierre Cuypers werd gerestaureerd. In 1889 kreeg de kerk een nieuwe klokkentoren.[7] In 1894 werd een rectoraat aan de kerk verbonden, en in 1899 ontwierp Johannes Kayser een nieuwe naaldklokkentoren die op het midden van het schip prijkte[8] In november 1944 werd de kerk verwoest tijdens een bombardement op de Maasbrug in de Tweede Wereld-oorlog.

Noodkerk

Aanvankelijk werd in 1949 een noodkerk gebouwd in Genooi. Sinds 1929 was in deze wijk al een trappist actief als voorganger voor de overwegend arme bevolking. Na de oorlog werd besloten om in Genooi een nieuwe parochie te stichten. De door Jules Kayser ont-worpen kerk was echter vanaf het begin van de parochie te klein. Deze deed dienst tot 1961 toen de nieuwe kerk werd ingewijd. De noodkerk bestaat nog steeds onder de naam Witte Kerk en is momenteel in gebruik als gemeenschapshuis.

1. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk): Kerk vanuit het zuidoosten, gelegen aan de Klaasstraat/Begijnengang. Datering: 1929.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

2. Voormalige Klaaskerk: interieur naar het oosten. Datering: Januari 1925.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

3. De oude Klaaskerk met nieuwe naaldklokkentoren met de nieuwe naaldklokkentoren. De toren rechts op de achtergrond is die van de Sint Martinuskerk. Datering: Januari 1900. Foto: Ron4 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

4. Voormalige Klaaskerk: Poortdoorgang naar de kerk. (Vleesstraat Venlo). Datering: onbekend.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

7. Voormalige Klaaskerk Venlo: Overzicht van de kerk met oorlogsschade, na 1945. Datering: 1946.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

8. Via de toegangspoort, gelegen aan de Vleesstraat, kwam men op een klein binnenpleintje dat toegang gaf tot de 'Klaaskerk'.
De toegangspoort lag links naast het hoekpand Klaasstraat-Vleesstraat. Het hoekpand was van de schoenwinkel Joosten.
Bron: Collectie: Jacques Geeraedts -

9. Voormalige Klaaskerk Venlo: Poortdoorgang naar de kerk. Datering: onbekend. Een Nicolaaswonder dat we de poort nog hebben. Zo te zien zelfs met de originele ijzeren deuren en schampstenen. Deze staat nu links naast de toren van de Sint Martinusbasiliek aan de Grote Kerkstraat Venlo. Foto: Toon Winkelwagen - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook.

10. Voormalige Klaaskerk Venlo: Poortdoorgang naar de kerk. Datering: onbekend. Rechts het hoekpand Klaasstraat-Vleesstraat. (voormalig schoenwinkel Joosten). Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

11. Muurschildering op de plek van de voormalige Sint-Nicolaas Kerk Venlo, naast de bibliotheek. Links de achterzijde van de winkels van de Klaasstraat Venlo. Foto: ''Venlo mien Ald'' - Willem Amendt - Facebook.

12. We zien het hoekpand Klaasstraat-Vleesstraat Venlo, zijnde de 1E ETAGE en hoger van het pand 'Schoenwinkel Joosten'. De winkel zien we dus níet! Rechts omhoog is dus de Klaasstraat. Achter het pand 'Schoenwinkel Joosten' zie we de hoge gotische ramen van de voormalige Klaaskerk. Links daarnaast, niet op de foto, de toegangspoort van de Klaaskerk (Sint Nicolaaskerk). Let ook op de kenmerkende spitse toren, de naaldklokkentoren. Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

13. Achterkant Klaaskerk Venlo. (Voormalige Sint Nicolaaskerk Venlo) - vanuit de Begijnengang.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

14. Voormalige Klaaskerk Venlo: Interieur en zicht op het priesterkoor. Datering: 1925.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

15. Voormalige Klaaskerk Venlo: Het altaar met een schitterend drieluik. Datering: vermoedelijk omstreeks 1925.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

16. Voormalige Klaaskerk Venlo: Een beeldengroep waaronder o.a. de Piëta van de H. Maria met haar dode zoon Jezus op haar schoot. Datering: vermoedelijk omstreeks 1925.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

17. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: ingang in de westgevel. Datering: 1925.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

18. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Piëta. Datering: 1925.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

19. En toen......... Op 5 november 1944 kwamen Britse bommen in de stad terecht, ook een 1000-ponder achter de panden van Albert Heyn en Geerlings. De daarop volgende brand sloeg over naar de Klaaskerk. De vonkenregen vraten zich een weg richting Ald Weishoës en bereikten zo ook de St. Martinuskerk waarvan de toren uitbrandde.
(In de verte de Vleesstraat met het pand van de Gruyter). Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

20. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Klaasstraat met vooraan rechts de Twentsche Bank. Straatje naar rechts: Begijnengang. Links van het midden de op 5 november 1944 vernielde Klaaskerk. In de verte de Vleesstraat.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

21. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Begijnengang: puinruimen. In de verte: de Gasthuisstraat.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

22. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Je ziet nog de contouren van de voormalige Klaaskerk. Links in de verte: pand de Gruyter, Vleesstraat. Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

23. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Restanten van de Klaaskerk (foto midden). Beneden: Nieuwstraat.
Van links naar rechts: Klaasstraat. Vanuit de Klaasstraat omhoog: Begijnengang.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

24. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo: Muurschildering op de plek van de voormalige Klaaskerk. De foto is gemaakt in de Kruisherenstraat. De Kruisherenstraat ligt aan de achterkant van de bibliotheek in der Begijnengang.

Foto: Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

25. De linker (zwart-wit) foto is de voormalige Klaaskerk in betere tijden: Kerk gezien vanuit het zuidoosten, gelegen aan de hoek Klaasstraat/Begijnengang en dateert uit 1929.

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

26. De poort van de Klaaskerk gaf oorspronkelijk toegang tot het Kruisherenklooster vanaf de hoek Gasthuisstraat-Begijnenstraat en werd in 1889 naar de Vleesstraat verplaatst. In 1974 werd de poort herbouwd naast het Goltziusmuseum en in 2005 werd de poort bij de St. Martinuskerk herplaatst. Foto: de Klaaspoort naast het Goltziusmuseum - Will Sorée - Venlo Wie Ut Vruuger Waas / Facebook

27. Voormalige Klaaskerk (Sint-Nicolaaskerk) Venlo. De Keulsepoort, met links de rails van de paardentram naar Tegelen; café "Frans Maas"; café "National"; hotel "Germania" en de torenspits van de St. Nicolaaskerk. Rechts: het Postkantoor. Datering: 1900.

Foto: Anoniem - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: publiek domein 

Bronnen, noten en/of referenties

1.  -
2.  Bericht van gemeente Venlo over aanvraag monumentstatus
3.  Oude Nicolaaskerk op reliwiki
4.  Erfgoedcentrum Nederlands kloosterleven
5.  -
6.  Gemeentearchief Venlo, archief burgerlijke godshuizen
7.  Mogelijk werd toen een oude luidklok uit 1720 verwijderd. Deze was gegoten door Alexius Jullien en kwam tot stand onder het prioraat van Henricus Peters. De klok bevindt zich thans in de Sint-Willibrorduskerk te Deurne, die eveneens omstreeks deze tijd door Cuypers werd gerestaureerd.
8.  Afbeelding met naaldklokkentoren op genwiki

Externe links/verwijzingen

• Sint-Nicolaaskerk (Venlo) - nl.wikipedia.org

Zie ook

• Category: Voormalige Sint-Nicolaaskerk (Venlo) - uit Wikimedia Commons
• Oude kerk op reliwiki
• Witte kerk op reliwiki
• Huidige kerk op Reliwiki
• Huidige kerk op Kerkgebouwen in Limburg
• Kaart van de vesting Venlo, met de oude kerk aangeduid als C9, het klooster aangeduid als A7 en A15, en het Sint-Jorisgasthuis aangeduid als D4.
• Facebook-pagina met foto van de huidige kerk

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Nicolaaskerk_(Venlo) - 28 september 2024