Sint-Quintinuskathedraal Hasselt / Kempense gotiek / Gotische architectuur

Sint-Quintinuskathedraal Hasselt

De Sint-Quintinuskathedraal, gewijd aan de heilige Quintinus, bevindt zich in het hart van Hasselt. Deze kerk werd verheven tot kathedraal bij de oprichting van het bisdom Hasselt in 1967. Hiervoor maakten de inwoners van Limburg deel uit van het bisdom Luik. Naast haar rol als kathedraal is het ook de parochiekerk van de Sint-Quintinusparochie. Het kathedraalkoor verzorgt de muzikale begeleiding van pontificale vieringen.

Geschiedenis

De bouw van de kathedraal begon in de 11e eeuw. Uit deze periode stamt de torenfundering (62 meter hoog), opgetrokken uit ijzerzandsteen. Het overige deel van de toren, gebouwd in de 13e eeuw, is vervaardigd uit mergelsteen. De huidige kerk, zoals ze er nu uitziet, dateert uit de 15e eeuw.

In de 16e eeuw werd een omgang met vier kapellen rond het bestaande koor gebouwd, wat de kerk haar huidige vorm gaf.

Rond 1560 verspreidden hagenprekers het protestantisme in het prinsbisdom. Dit leidde tot verzet onder leiding van Gerard van Groesbeek. Op 19 januari 1567 vond de Beeldenstorm plaats. Hasselt en Maaseik verklaarden zich kortstondig onafhankelijk. Tijdens deze onrust werden het sacramentshuis, beelden, zijaltaren en het hoogaltaar van de kerk vernield. Gerard van Groesbeek herstelde uiteindelijk de orde in de stad.

Op zondag 14 mei 1725 sloeg rond 19:00 uur de bliksem in op de torenspits. De brandende spits viel door het noordwestelijke dak en richtte ernstige schade aan: de beiaard, het dak en het orgel werden volledig vernietigd.[2]

Later dat jaar werd de huidige torenspits geplaatst en volgde een omvangrijke restauratie. In de 19e eeuw werden neogotische glas-in-loodramen toegevoegd. Enkele schilderijen, afkomstig uit de Abdij van Herkenrode, sieren de kathedraal. De Hasseltse kunstschilder Godfried Guffens voorzag de muren van indrukwekkende muurschilderingen. De kathedraal beschikt ook over een prachtige beiaard.

Sinds 1933 is de Sint-Quintinuskathedraal een beschermd erfgoed.[3]

Bezienswaardigheden

Het historische Niehoff-orgel, gebouwd in 1592-1593 door Nicolaas en Jacob Niehoff uit 's-Hertogenbosch. Het orgel werd meerdere malen gerestaureerd, waaronder een belangrijke herbouw in 1791 waarbij Joseph Binvignat en Lambert Houdtappel een nieuw orgel bouwden met drie klavieren, gebruikmakend van het originele pijpwerk. In 2002 vond een uitgebreide restauratie plaats door Orgelbau Schumacher, waarbij historische elementen opnieuw werden geïntegreerd. Dit maakt het orgel een van de oudste van België.
Het torenuurwerk, geplaatst in 1911.
Het Beiaardmuseum, dat een 18e-eeuws beiaardklavier en een boeiende tentoonstelling over het klokgietproces huisvest.
Een schilderij uit de Abdij van Herkenrode, dat de sacramentsprocessie van Herkenrode weergeeft. Hierop staan abdis Barbara de Rivière en haar gezelschap afgebeeld.
Een barok beeld van Sint-Joris en de draak, gemaakt door de Hasseltse beeldsnijder Daniël van Vlierden.

Galerij

1. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Monumentale status beschermd erfgoed (30 december 1933)[1]

Datering: 26 augustus 2024. Foto: Bent Van Aeken - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

2. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Interieur met zicht op het koor en altaar. Datering: 3 november 2005.

Foto: Paul Hermans - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

3. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Interieur met zichgt op het kerkorgel. Datering: 3 november 2005.

Foto: Paul Hermans - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

4. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Waterspuwer in de vorm van een schreeuwende vrouw, vermoedelijk een heks. Datering: 4 april 2007.

Foto: Kris Van de Sande - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

5. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Datering: 4 november 2005.

Foto: Paul Hermans - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

6. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Zicht op een deel van het koor. Datering: 10 september 2016.

Foto: Hispalois - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

7. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. Preekstoel. Datering: 10 september 2016.

Foto: Hispalois - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

8. Sint-Quintinuskathedraal Hasselt. waterspuwers aan noordelijke flank. Datering: 27 maart 2013.

Foto: Torsade de Pointes - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: CC0 1.0

Bibliografie

Bouwen door de eeuwen heen, Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Deel 6n-1, Provincie Limburg, arrondissement Hasselt. Uitgave van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Rijksdienst voor Monumenten- en landschapszorg, Uitgeverij Snoeck-Ducaju&Zoon NV, Gent, 1981.