Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht - Foto's

De grootste deel van de huidige Οnze Lieve Vrouwe Basiliek stamt uit de twaalfde eeuw. Het kerkgebouw is oorspronkelijk gebouwd in romaanse stijl. In de loop der eeuwen onderging het diverse bouwkundige veranderingen.

Oudste deel uit het jaar 1000

Op de plek van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek stond eerder al een kerkgebouw. Welke kerk dat precies was en wie de huidige kerk bouwde, is onbekend. Daarover ontbreken schriftelijke bronnen. Wel weten we het een en ander over delen van de huidige kerk.

Zo is de crypte onder het priesterkoor het oudste deel. Deze dateert van rond het jaar 1000. We weten dat dankzij een tekst die verhaalt dat bisschop Balderik II van Luik in 1018 de crypte inzegende. De westcrypte onder de toren moet ook heel oud zijn. Dat is herleiden aan de ligging, diep onder het vloerniveau, en de omgeving. Over die crypte bestaan echter geen bronnen.

De westbouw is opgetrokken volgens een model dat veel voorkomt tussen de Maas en Rijn. Aan deze zijde staat een brede vier-hoekige toren met twee traptorens. Hierin bevindt zich, los binnen de muren, de houten klokkenstoel met de klokken.

  • Weetje

De kerk moet ooit de kathedraal zijn geweest van de bisschoppen van Maastricht. Het kerkgebouw lag namelijk binnen de muren van de Romeinse versterking.

  • Een college van kanunniken

    De kerk was vanaf 1100, maar misschien zelfs nog eerder een kapittelkerk. Dat betekende dat er een college van kanunniken én een parochiekerk aan waren verbonden. In 1342 bouwde het kapittel voor de parochie een aparte kerk: de Sint-Nicolaas kerk. Die lag aan de noordzijde van het Onze Lieve Vrouweplein.

    Het kapittel van kanunniken was een priestergemeenschap. Daarom werd ook een kruisgang gebouwd. Van de romaanse kruis-gang zijn maar enkele fragmenten overgebleven. De huidige kruisgang dateert uit 1558-1559.

    In 1797 werd het kapittel opgeheven. De Fransen namen de bezittingen van het kapittel in beslag. Dus ook het kerkgebouw. Dit werd een militaire smederij en paardenstal. Op 10 oktober 1837 werd het gebouw weer in gebruik genomen voor de katholieke eredienst. Dat was tijdens de Belgische afscheiding, toen heel Limburg Belgisch was, behalve de militaire vesting Maastricht.

  • Bouwkundige veranderingen

    Het kerkgebouw is oorspronkelijk gebouwd in romaanse stijl. In de loop der eeuwen is het meermaals verbouwd. Zo is in de twaalfde eeuw de apsis (een uitbouw) vervangen door een dubbele kooromgang. De kathedraal van Luik diende daarbij als voorbeeld. Deze kooromgang is rijk versierd met een groot aantal zuilen met kapitelen. Deze behoren tot de Europese top van romaans beeldhouwwerk.

    Naast de apsis stonden twee torens. De zuidelijke Barbaratoren werd altijd goed onderhouden. Daar lagen het archief van het kapiteel en de officiële lengtematen van de stad. De noordelijke toren raakte geleidelijk in verval.

    In de dertiende eeuw is de huidige ingang toegevoegd. En in de achttiende eeuw trok architect Gilles Doyen in het middenschip nieuwe gewelven op in gotische stijl.

    Van 1886 tot 1916 restaureerde Pierre Cuypers de volledige kerk. Het gebouw was in zeer slechte staat. Aan de binnenkant was het volledig witgekalkt. Het licht kwam door grote blanke glazen naar binnen. Cuypers haalde het stucwerk er af. De grote vensters verving hij door kleine ramen in romaanse stijl. Zo werd het een stijlvolle sobere kerk. Tijdens deze restauratie werd de kapel van de familie De Merode ingericht als kapel voor het beeld van de Sterre der Zee. De muur bij de ingang werd doorgebroken en met glas afgesloten. Zodoende hoefden bezoekers niet meer door de kerk te lopen om bij het Mariabeeld te komen.

Auteur: Centre Céramique - zichtopmaastricht.nl/locaties/onze-lieve-vrouwebasiliek-het-kerkgebouw

1. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Plattegrond - Kerkplan. Datering: 6 juli 2010.

Foto: Kleon3 - nlk.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

2. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Doorkijk vanuit het stadscentrum. Datering: 6 juli 2010.

Foto: Kleon3 - nlk.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

3. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Sint-Barbaratoren en apsis. Datering: 31 juli 2015.

Foto: Zairon - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

4. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Detail apsis met kapitelen. Datering: 15 april 2015.

Foto: Promeneuse7 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0 nl

5. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Oostkoorkapiteel apsis met dieren. Datering: 11 september 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

5. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Noordtoren en transeptkapel. Datering: 15 april 2015.

Foto: Promeneuse7 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0 nl

6. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Zwaar gerestaureerde zuidzijde met 'pseudo-transepten'. Datering: 11 september 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

7. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Zuidertransept. Datering: 13 maart 2016.

Foto: Sailko - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 3.0

8. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Westwerk met torenspitsen. Datering: 11 oktober 2010.

Foto: Alain Rouiller - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 2.0

9. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Noordwestportaal en tevens ingang tot de kapel van Maria Sterre der Zee.

Datering: 21 mei 2005. Foto: Vermoedelijk Cepheus - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

10. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Pandhof met noordelijke kruisgang. Datering: 2 juni 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

11. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Pandhof; Laatgotisch venster met Luikse perroen. Datering: 2 juni 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

12. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Pandhof; Merodekapel vanaf de pandhof. Datering: 2 juni 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

13. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Interieur; Ingang oostcrypte. Datering: 28 augustus 2016.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

14. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Overzicht oostcrypte. Datering: 16 december 2017.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

15. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Romaanse kapitelen. Datering: 16 december 2017.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

16. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Ingang westcrypte. Datering: 28 augustus 2016.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

17. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Westwerkfaçade en portaal aan het Onze Lieve Vrouweplein.

Datering: 15 april 2015. Foto: Promeneuse7 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0 nl

18. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Oostelijke kruisgang met grafzerken en rouwborden. Datering: 2 juni 2012.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

19. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Vijf gebrandschilderde ramen in de oostcrypte met titels van Maria: "Gouden huis", "Sterre der zee", "Morgenster", "Mystieke roos" en "Koningin van de vrede" (Daan Wildschut, 1987). Datering: 1 juni 2018.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

20. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Ingang oostcrypte. Datering: 28 augustus 2016.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

21. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Een klein glas-in-lood raam in de oostelijke muur van de westcrypte.

Datering: 31 mei 2018. Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

22. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Koortrappen en kooromgang. Centraal het volksaltaar en links het conopeum.

Datering: 28 augustus 2016. Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

23. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Koorgewelfschildering en dubbele zuilengalerij. Datering: 16 maart 2014.

Foto: Velvet - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

24. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Neoromaans koorhek en gewelf kooromgang. Datering: 28 augustus 2016.

Foto: Kleon3 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

25. Onze-Lieve-Vrouwebasiliek Maastricht. Fragment westwerkfaçade. Datering: 14 mei 2005.

Foto: Leo Lambrechts - Eigen werk. Licentiestatus: Vrij hebruikbaar

Zie ook

Externe links

Pagina bijgewerkt: 4 september 2025 - Algemene informatie

Maak jouw eigen website met JouwWeb