De Sint-Pietersbandenkerk is een indrukwekkende kerk die een combinatie van laatgotische en neogotische stijlen herbergt. Het rijke barokke interieur maakt het tot een architectonisch juweel. Gelegen aan de Markt 6 in Beringen, fungeert de kerk als parochiekerk van het stadscentrum en als dekenale kerk van het dekenaat Beringen. Het koor, het schip en de kruisbeuk zijn sinds 1949 beschermd erfgoed, terwijl de neogotische delen in 1993 deze status hebben gekregen.[1]

Geschiedenis

De kerk is een basilicale kruiskerk met een ingebouwde westelijke toren. De oorspronkelijke kerk werd in 1467 verwoest door Bourgondische troepen. Kort daarna werd een nieuwe kerk gebouwd, maar deze raakte zwaar beschadigd door brand in 1584, tijdens de Tachtigjarige Oorlog. In 1592 volgde een herstel, maar in 1654 werd de kerk opnieuw verwoest, dit keer door Lotharingse troepen.[2]

Restanten van ijzerzandsteen in de huidige structuur zijn afkomstig van de voorganger, gebouwd in de late Demergotiek. De kruisbeuk, sacristieën en het koor dateren nog uit de 16e eeuw. De kerk werd herbouwd onder leiding van deken Adriaen Wuestenraed, die hierin een cruciale rol speelde. In 1695 waren zowel de kerk als het interieur voltooid, met het interieur uitgevoerd in barokstijl.

In 1838 stortte de toren in, waardoor de middenbeuk en zijbeuken zwaar beschadigd raakten. Van 1842 tot 1844 werd de kerk heropgebouwd. De zijbeuken werden hersteld in neogotische stijl en er verrees een nieuwe westtoren met een opvallend slanke spits.[3] In 1998 begon een nieuwe restauratie van zowel het gebouw als het interieur.[2]

Interieur

Het koorgestoelte, de altaren, een reeks biechtstoelen ingebouwd in de lambrisering, het oksaal met bijbehorende orgelkast, engelenbeelden in onder andere het kerkportaal, en verschillende reliekkasten zijn het werk van de Hasseltse beeldhouwer Daniël van Vlierden. Hij werkte hierbij vaak samen met meubelmaker Tillman Janssens. Drie van de vier biechtstoelen in de kerk worden met zekerheid aan Van Vlierden toegeschreven, dankzij de stilistische gelijkenissen met de biechtstoelen die hij rond 1700 maakte voor de Dominicanenkerk in Maastricht (nu te vinden in de Sint-Servaasbasiliek). De expressieve gezichten en de opstelling van de figuren wijzen onmiskenbaar in de richting van zijn hand. Eén biechtstoel in het noordertransept lijkt gebaseerd op een ontwerp van Artus Quellinus de Jonge, gezien de duidelijke overeenkomsten met een bewaard gebleven ontwerptekening. Het is waarschijnlijk naar zijn ontwerp uitgevoerd, mogelijk door Van Vlierden of Quellinus zelf. Het Heilig Graf van Christus, gelegen in de noordbeuk, kan eveneens met grote zekerheid aan Van Vlierden worden toegeschreven. Hoewel het hoogaltaar kenmerken vertoont die doen denken aan zijn stijl, is er onvoldoende bewijs om dit aan hem toe te schrijven. De preekstoel, daarentegen, is zonder twijfel het werk van een minder bekwame beeldhouwer.[4]

De communiebank en een deel van het koorgestoelte werden vervaardigd door Laurens Vandenreyt (of Vandereyt) aan het einde van de 17e eeuw. Na diens overlijden voltooide Jan Rutten uit Sint-Truiden het koorgestoelte. Het barokke hoofdaltaar bevat een schilderij van Christus aan het kruis, toegeschreven aan de Antwerpse schilder Erasmus Quellinus II.[5]

De zijaltaren, uitgevoerd als portiekaltaren, herbergen barokke schilderijen zoals de Hemelvaart en kroning van Maria en de Kruisvinding, beide gemaakt door Anton Goubau.[6]

Het doksaal is uitgevoerd in neogotische stijl. Het orgel, gebouwd in 1853 door Henri Vermeersch uit Duffel, is het grootste Vermeersch-orgel in België. In 2013 onderging het een grondige restauratie.[7] Daarnaast bevinden zich in de kerk diverse heiligenbeelden uit circa 1700, waaronder afbeeldingen van Sint-Pieter, Sint-Antonius-Abt, Sint-Sebastiaan, Sint-Anna met Maria en Sint-Jozef met Kind.

In het koor liggen grafstenen uit de 17e en 18e eeuw, waaronder die van Adriaen Wuestenraed. Ook is er een piëta uit de 15e eeuw en beelden van Sint-Genoveva en Sint-Rochus uit de 16e eeuw. Deze beelden zijn afkomstig uit de Smeetskapel aan de Broekhovenstraat.[3]

De 16e-eeuwse sacristie herbergt 17e-eeuws meubilair en bevat onder andere een Luikse kelk uit 1528.

De kruisweg, vervaardigd in 1912 door Gustave Meunier,[8] is een bijzonder kunstwerk. De glasramen, gemaakt aan het einde van de 20e eeuw, zijn moderne creaties. Ze tonen figuren en heiligen die verbonden zijn met de geschiedenis van de kerk.

Foto-Galerie

1. Sint-Pietersbandenkerk Beringen. Hoofdingang. Datering: 19 juli 2007. Foto: Sonuwe - nl.wikipedia.org

Lcentiestatus: CC BY-SA 3.0

2. Sint-Pietersbandenkerk Beringen. Datering: 3 maart 2013. Foto: Photofantasy - commons.wikimedia.org

Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

3. Sint-Pietersbandenkerk Beringen. Ontwerptekening voor de biechtstoel in het noordelijk transept van de Sint-Pietersbandenkerk te Beringen, pentekening, Artus Quellinus de Jonge, 1665, Kopenhagen, Statens Museum for Kunst - Kobberstiksammling.

Datering: 1665. Afbeelding: Artus Quellinus de Jonge (1625–1700) - commons.wikimedia.org - Licentiestatus: publiek domein 

4. Sint-Pietersbandenkerk Beringen. Ingterieur. Bron: beringen.be/sint-pietersbandenkerk.

Bronnen, noten en/of referenties

1.  Sint-Pieters-Bandenkerk Beringen
2.  De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed Parochiekerk Sint-Pieters-Banden (ID: 21415)
3.  Omer Vandeputte, Gids voor Vlaanderen 2007, druk 1: toeristische en culturele gids voor alle steden en dorpen in Vlaanderen, Lannoo Uitgeverij, 2007, p. 141-142
4.  Martine Van Cauteren, 'De barokbeeldsnijkunst in het Land van Loon en een ‘vergeten’ beeldsnijder van eigen bodem', in: Vlaanderen. Jaargang 35. Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond, Roeselare 1986
5.  Calvarie met Maria-Magdalena toegeschreven aan Erasmus Quellinus II
6.  Piet Lauwers De Sint-Pieters-Bandenkerk van Beringen een schrijn vol kostbaarheden in : Kiosk, december 1996, jaargang 2, 4de nummer, pg. 6
7.  Uniek kerkorgel eindelijk gerestaureerd in Beringen, in: Het Nieuwsblad, 30 oktober 2013
8.  Laatste Avondmaal Communie van de Apostelen

Externe links/verwijzingen

• Sint-Pietersbandenkerk (Beringen) - nl.wikipedia.org
• Category:Sint-Pieters-Bandenkerk (Beringen) - uit Wikimedia Commons
• St. Peter in Chains Church (Beringen) - en.wikipedia.org

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Pietersbandenkerk_(Beringen) - 11 oktober 2025