De kathedraal van Salisbury (Engels: Cathedral of Saint Mary) is een anglicaanse kathedraal in Salisbury, Wiltshire, Engeland. De bouw van de kathedraal werd begonnen in 1220[1] en was in 1280 grotendeels voltooid. De vieringtoren heeft een spits die tot 123,14 m (404 ft) hoogte reikt en is daarmee de hoogste van Groot-Brittannië. Daarnaast bevindt zich in de kerk een van vier originele exem-plaren van de Magna Carta. De kloostergangen van de kathedraal zijn de grootste van Engeland.[2]

De eerste steen werd gelegd in 1220 door de toenmalige bisschop Richard Poore, die de bisschoppelijke zetel verplaatste van Old Sarum naar Salisbury.[3] In 1258, zo'n 40 jaar later, waren het schip, de dwarsbeuk en het koor al voltooid. In 1265 kwam de voor-gevel van de kathedraal gereed en in 1280 waren het kapittelhuis (chapter house) en de kloostergangen (begonnen in 1240) afge-werkt.[1] Door deze vrij snelle bouw van de kathedraal, in slechts 60 jaar, is deze een van de weinige grote middeleeuwse kathedralen in één consistente stijl, namelijk de vroeg-Engelse gotiek.

In 1265 kwam ook de klokkentoren (bell tower) gereed, die later zou worden afgebroken. Het laatste grote deel van de kathedraal dat werd voltooid was de vieringtoren met de torenspits, die het landschap sinds 1320 met zijn hoogte van ongeveer 123 meter domi-neert. Deze torenspits gaf echter ook een aantal problemen. Door zijn gewicht van 6.500 ton werd de constructie te zwaar belast: de kromming van de pijlers in de kerk is zichtbaar. Men diende in de jaren na de bouw extra steunbogen en steunberen toe te voegen om instorten te vermijden. Toch staat de toren 75 cm uit het lood. De toren is de grootste ter wereld van voor de 14e eeuw en de hoogste in Groot-Brittannië.

In 1790 werd de kathedraal op ingrijpende wijze gerestaureerd door de architect James Wyatt, waaronder het afbreken van de klok-kentoren en ophoging van de terreinen rond de kathedraal.[1] Door deze ingreep is de kathedraal van Salisbury een van de drie Engelse kathedralen zonder klokkentoren, samen met die van Norwich en die van Ely.

• Inventaris

Magna Carta

In het kapittelhuis wordt een exemplaar bewaard van de Magna Carta, een van de vier originele stukken uit 1215. Het is via Elias van Dereham, die bij de ondertekening aanwezig was, in Salisbury terechtgekomen.
Het achthoekige kapittelhuis staat ten zuiden van het kerkgebouw. Het heeft een centrale pilaar en middeleeuwse friezen. Deze beel-den taferelen uit de boeken Exodus en Genesis uit, waaronder Adam en Eva, Noach, de Toren van Babel en het verhaal van Abra-ham, Isaak en Jacob.

Uurwerk

Het uurwerk is een van de oudst nog werkende uurwerken van Europa. Het dateert waarschijnlijk van voor 1386.[2] Dit uurwerk heeft geen wijzerplaten of wijzers, maar slaat ieder uur. Het bevond zich oorspronkelijk in de klokkentoren, tot deze in 1790 werd afgebroken. In 1956 werd het uurwerk gerestaureerd en gerepareerd. Het uurwerk in de Oude Sint-Willibrorduskerk van Waalre in Nederland uit het jaar 1360 is het oudste complete (met wijzerplaat en wijzers) nog werkende uurwerk van Europa en waarschijnlijk de wereld.

1. Kathedraal van Salisbury. De kathedraal stralend in het vroege ochtendlicht. De kathedraal heeft de hoogste kerktoren van het Verenigd Koninkrijk. Datering: 21 juni 2005. Foto: Andrew Dunn - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 2.0

2. Kathedraal van Salisbury. Grondplan van de kathedraal met een dubbel transept, zonder de kloostergangen en het kapittelhuis.

Datering: 19 januari 2006. Bron: Onbekend - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

3. Kathedraal van Salisbury. Het uurwerk, zonder wijzers of wijzerplaten. Mechanisme van de klok van de kathedraal van Salisbury VK. Gebouwd ergens rond 1386, is het een van de oudste mechanische klokken ter wereld. Het werd gerestaureerd in 1956 en is in werkende staat, en is een van de oudste werkende klokken die er zijn. Het had geen wijzerplaat; het was gemonteerd in een klokkentoren, en zijn functie was om de canonieke uren te luiden op een bel, om de gemeenschap op te roepen tot gebed. Datering: 1 juli 2007. Foto: Immanuel Giel - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

4. Kathedraal van Salisbury. Westgevel. Datering: 6 juni 2010. Foto: Raggatt2000 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein

5. Kathedraal van Salisbury. Interieur. Het schip van de kathedraal, kijkend naar het oosten. Datering: 1 september 2007.

Foto: Bernard Gagnon - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

6. Kathedraal van Salisbury. Die vieringtoren. Datering: 4 juli 2011. Foto: Brian Burnell - nl.wikipedia.org

Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

7. Kathedraal van Salisbury. Beeldhouwwerk aan de westgevel van de kathedraal van bisschop Richard Poore, die toezicht hield op de eerste jaren van de bouw, beginnend in 1220; hij houdt een model van de kathedraal vast. Datering: 2007.

Foto: LordHarris - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 3.0

8. Kathedraal van Salisbury. Het schip, met op de voorgrond de decoratieve doopvont van William Pye zichtbaar en kijkend naar het oosten vanaf de doopvont. Datering: 8 juli 2014. Foto: Diliff - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

9. Kathedraal van Salisbury. De vieringtoren gezien vanaf de grond. Datering: 10 oktober 2010.

Foto: Gary Ullah uit het Verenigd Koninkrijk - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 2.0

10. Kathedraal van Salisbury. Interieur van het Kapittelhuis. Datering: 3 december 1979. 

Foto: Murgatroyd49 - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 4.0

11. Kathedraal van Salisbury. Het orgel, door Henry Willis & Sons (1877)-(zuidkant). Datering: 12 augustus 2013. Foto: Jules & Jenny uit Lincoln, VK - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 2.0

12. Kathedraal van Salisbury. De koorbanken. Uitzicht vanuit het koor naar het westen, richting het schip van de kathedraal.

Datering: 8 juli 2014. Foto: Diliff - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

13. Kathedraal van Salisbury. De kathedraal van Salisbury in vogelperspectief met de stad Salisbury op de achtergrond.

Datering: 3 mei 2023. Foto: Tomaszp - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

14. Kathedraal van Salisbury. De kathedraal gezien vanuit het zuidwesten. Datering: 13 april 2010.

Foto: Johan Bakker - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0

15. Kathedraal van Salisbury. Het noordfront. Foto: Diego Delso - en.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 4.0

16. Kathedraal van Salisbury - de kloostergangen en het schip. Bron: Kirstin Zullo - nl.pinterst.com

17. Kathedraal van Salisbury. Bron: Jo - nl.pinterest.com

Bronnen

• www.salisburycathedral.org.uk; geraadpleegd op 16-01-2008
• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Salisbury Cathedral op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Referenties

1.  www.salisburycathedral.org.uk; geraadpleegd op 16-04-2012
2.  www.salisburycathedral.org.uk/; geraadpleegd op 16-04-2012
3.  www.encyclopedia.com; geraadpleegd op 5-01-2008

Externe links/verwijzingen

• Kathedraal van Salisbury - nl.wikipedia.org

Zie ook

• Salisbury Cathedral - en.wikipedia.org
• Category:Salisbury Cathedral - uit Wikimedia Commons
• (en) Website van de anglicaanse gemeente van de kathedraal Saint Mary van Salisbury

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/Kathedraal_van_Salisbury - 3 mei 2024