De Russische avant-garde was een invloedrijke en radicale kunststroming die bloeide van ongeveer 1890 tot 1930 en een revolutie teweegbracht in de beeldende kunst, architectuur, literatuur, theater en film [1]. Deze beweging, die samenviel met de tumultueuze periode van de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie, werd gekenmerkt door een diep verlangen om traditionele artistieke conventies te doorbreken en kunst te integreren met het dagelijks leven en de socialistische idealen van die tijd [1, 2].

Belangrijke stijlen en stromingen binnen de Russische avant-garde waren onder andere:

• Suprematisme: Een abstracte kunstvorm ontwikkeld door Kazimir Malevitsj, gericht op pure geometrische vormen (vierkanten, cirkels, kruisen) tegen een witte achtergrond om 'pure artistieke sensatie' te bereiken, onafhankelijk van de objectieve werkelijkheid [1, 2].
• Constructivisme: Ontwikkeld door kunstenaars als Vladimir Tatlin en Aleksandr Rodtsjenko, waarbij kunst werd gezien als een middel voor sociale verandering. Het richtte zich op utilitaire kunst, architectuur, grafisch ontwerp en fotografie met een focus op materialen, functionaliteit en de constructie van de moderne samenleving [1].
• Rayonisme (of Loetsjisme): Een vroege abstracte stijl opgericht door Michail Larionov en Natalja Gontsjarova, beïnvloed door het kubisme en futurisme, die zich concentreerde op de dynamische kruising van lichtstralen en kleurlijnen [1, 2].
• Futurisme: Hoewel oorspronkelijk Italiaans, werd het in Rusland aangepast, met dichters als Vladimir Majakovski die de moderniteit, machines, jeugd en geweld verheerlijkten en probeerden de literaire taal te vernieuwen [1].

Prominente figuren uit deze beweging waren onder anderen Wassily Kandinsky, Marc Chagall, El Lissitzky, en Sergej Eisenstein (film-regisseur). De beweging werd uiteindelijk onderdrukt door de Sovjet-autoriteiten, die vanaf de vroege jaren dertig het Socialistisch Realisme als de enige aanvaardbare kunstvorm oplegden, waarna veel avant-gardekunstenaars naar het buitenland emigreerden of hun werk in het geheim voortzetten [1, 2].

1. Wassily Kandinsky: Abstracte kunst. Composition VII (Première abstraction). Datering: 1913.

Foto: Wassily Kandinsky - Centre Pompidou arthistoryproject.com/artists/wassily-kandinsky/untitled-first-abstract-watercolor - en.wikipedia.org - Licentiestatus: Public Domain

2. Natalia Goncharova: Russisch futurisme. Wielrenster. Datering: 1913.

Foto: Natalia Goncharova - rusmuseumvrm.ru/data/collections/painting/19_20/zhb_1600/index.php?lang=ru - en.wikipedia.org

Licentiestatus: Public Domain

Zie ook

• Russische avant-garde - nl.wikipedia.org