Impressionisme


Impressionisme is een kunststroming uit Frankrijk (rond 1870) die zich richtte op het vastleggen van de subjectieve, vluchtige indruk van een moment, in plaats van een realistische weergave. Kenmerkend zijn de nadruk op kleur en licht, vaak geschilderd met losse penseelstreken en de werkwijze buitenshuis (en plein air) om wisselende lichtomstandigheden direct te vangen. De beweging ont-stond als reactie op de academische kunst en leidde tot grote populariteit van kunstenaars als Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir en Edgar Degas.  Daarnaast bracht het impressionisme een revolutie teweeg in de manier waarop kunst werd bekeken en gewaardeerd. Het brak met traditionele regels en gaf kunstenaars de vrijheid om hun eigen perspectief en emoties uit te drukken, wat de deur opende voor moderne kunststromingen zoals het postimpressionisme en het expressionisme. Niet alleen werd de focus gelegd op wat werd geschilderd, maar vooral op hoe het werd ervaren door zowel de kunstenaar als de toeschouwer. Deze nieuwe benadering inspireerde toekomstige generaties en legt nog steeds de basis voor veel hedendaagse kunstvormen.
Kenmerken van het impressionisme
  • Focus op indruk: Kunstenaars probeerden niet de werkelijkheid exact na te bootsen, maar de indruk van het moment vast te leggen. 
  • Kleur en licht: Er werd veel aandacht besteed aan de effecten van licht en kleur. Impressionisten gebruikten vaak felle, zuivere kleuren en plaatsten deze dicht naast elkaar op het doek, zodat ze op afstand optisch mengen. 
  • Losse penseelstreek: De penseelstreken zijn vaak zichtbaar en onafgewerkt, wat een gevoel van directheid en snelheid geeft. 
  • Schilderen in de buitenlucht: Veel impressionisten schilderden buiten om de veranderende licht-omstandigheden direct te kunnen observeren en vastleggen. 
  • Onderwerpen: Naast landschappen, werd vaak ook het alledaagse leven in de stad, zoals cafés, theaters en boulevards, geschilderd. 
  • Reactie op academisme: Het was een revolutionaire beweging die zich afzette tegen de traditionele, klassieke kunst die werd onderwezen aan academies. 
  • Vastleggen van beweging: Een ander belangrijk kenmerk was de fascinatie voor het vastleggen van beweging. Of het nu dansers op toneel, rimpelingen op het water of een voorbijgaande trein betrof, impressionisten probeerden de vluchtigheid en energie van het moment op een dynamische manier uit te beelden. 

Bekende kunstenaars

  • Frankrijk: Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Edgar Degas, Édouard Manet, Paul Cézanne, Berthe Morisot. 
  • Nederland: Jan Jongkind, George Breitner, Anton Mauve, Jacob van Looy. 

Invloed

  • Neo-impressionisme: Impressionisme leidde tot verdere ontwikkelingen, zoals het neo-impressionisme met technieken als pointillisme. 
  • Andere kunstvormen: De beweging had ook invloed op andere kunstvormen, zoals de literatuur en muziek, die ook de focus legden op het overbrengen van indrukken en sferen. 

Galerie


1. Pierre-Auguste Renoir - Le Déjeuner des canotiers. Datering: 1881. Foto: Pierre-A - Renoir au XXe siècle : catalogue de l'exposition à Paris, Galeries Nationales (Grand Palais, Champs-Élysées), 23 septembre 2009 - 4 janvier 2010 , à Los Angeles, Los Angeles County Museum of Art, 14 février - 9 mai 2010 et à Philadelphie, Philadelphia Museum of Art, 17 juin - 6 septembre 2010. ISBN 9782711855872 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


2. Eduard Manet - Een bar in de Folies-Bergère, 1882, in zijn latere impressionistische stijl, gesitueerd in het Parijse uitgaansleven.

Datering: 31 december 1881. Foto: Édouard Manet - The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM), distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH. ISBN: 3936122202 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


3. De kaartspelers van Paul Cézanne, 1893-1896, in de voor zijn werk kenmerkende monumentale stijl waarmee hij vooruitliep op het latere modernisme. Datering: 31 december 1889. Foto: Paul Cézanne - sothebys.com/en/videos/from-picasso-to-motherwell-one-collections-vision-of-20th-century-artistic-innovation direct link - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


4. Overschie bij maneschijn van Johan Barthold Jongkind, die de jonge Monet ten voorbeeld was. Datering: 1871.

Foto: Johan Barthold Jongkind - rijksmuseum.nl - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


5. The Fighting Temeraire van J.M.W. Turner, wiens experimentele werkwijze doorwerkte in het impressionisme.

Datering: 1839. Foto: William Turner - nationalgallery.org.uk/paintings/joseph-mallord-william-turner-the-fighting-temeraire - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


6. Graanoogst van Charles François Daubigny. De Barbizonschilders hadden grote invloed op de vroege impressionisten.

Datering: 1851. Foto:Charles-François Daubigny - tAHNIL37OMBJfw at Google Cultural Institute - nl.wikipedia.org

Licentiestatus: Publiek domein


7. Bazilles Het atelier in de rue de la Condamine, waarin de realistische tendensen nog duidelijk zichtbaar zijn.

Datering: 1870. Foto: Frédéric Bazille - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


8. Claude Monets Terras in Sainte-Adresse, met voor die tijd bijzondere aandacht voor kleuraccenten.

Datering: 1867. Foto: Claude Monet - monet.uffs.net/monet.adresse.jpg - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


9. Sisleys Vue du canal Saint-Martin, waarbij de aandacht voor licht, lucht en water opvalt. Datering: 1870.

Foto: Alfred Sisley - arte-historia.com/paisajes-de-sisley-pintor-impresionista - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


10. Monets Impression, soleil levant. De naam van dit schilderij leidde via een omweg naar de naam van de stroming Impressionisme. Geëxposeerd op de eerste tentoonstelling. Datering: 1872. Foto: Claude Monet - nl.wikipedia.org

Licentiestatus: Publiek domein


11. Pierre-Auguste Renoirs De loge, bekend portret van het impressionisme. Geëxposeerd op de eerste tentoonstelling.

Datering: 1874. Foto: Pierre-Auguste Renoir - The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM), distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH. ISBN: 3936122202 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


12. Édouard Manet, The Luncheon on the Grass (Le déjeuner sur l'herbe). Datering: 1863.

Foto: Édouard Manet - twELHYoc3ID_VA at Google Cultural Institute - en.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


13. Claude Monet, Woman with a Parasol – Madame Monet and Her Son (Camille and Jean Monet), 1875, National Gallery of Art, Washington, D.C. Datering: 31 december 1874. Foto: Claude Monet - Google Arts & Culture — EwHxeymQQnprMg - en.wikipedia.org

Licentiestatus: Publiek domein


14. Camille PissarroBoulevard Montmartre, the HermitageSaint Petersburg. Datering: 1897.

Foto: Camille Pissarro - Hermitage Torrent - en.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


15. Camille Pissarro, Hay Harvest at Éragny, National Gallery of Canada, Ottawa, Ontario. Datering: 1901.

Foto: Camille Pissarro - National Gallery of Canada - en.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein


Externe links/verwijzingen

Zie ook


Pagina bijgewerkt: 22 oktober 2025 - Foto nr. 12, 13, 14, 15

Maak jouw eigen website met JouwWeb