Domkerk Utrecht - deel 1
1. Catalogusnummer: 3289. De zuidoosthoek van de kruisgang van de Dom te Utrecht met links de doorgang naar Achter de Dom, uit het westen.
Datering: Tussen 01-01-1930 en 31-123-1938.
Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
4. Catalogusnummer: 21744. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: kapiteel. Datering: 31 oktober 1975.
Foto: A.W. Reinink - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl Licentiestatus: CC-BY-4.0
2. Catalogusnummer: 835425. De oostelijke gevel van de sacristie van de Domkerk (Domplein) te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1930 en 31-12-1940.
Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
<<< 3. Catalogusnummer: 80914
Foto: Interieur van de St.-Catharinakerk (Lange Nieuwstraat 36) te Utrecht. Datering: Tussen 01-01-1903 en 31-12-1903.
Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
5. Catalogusnummer: 83045. Het noordelijk transept en de sacristie van de Domkerk en -toren (Domplein) te Utrecht; uit het oosten. Datering: Tussen 01-05-1900 en 31-12-1915.
Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
6. Catalogusnummer: 82558. Het bovenste gedeelte van drie gerestaureerde vensters in de oostelijke arm van de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht. Datering: Tussen 01-01-1960 en 31-12-1960.
Foto: M.G. Vos - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
7. Catalogusnummer: 222152. Het noordwestelijk venster in de lantaarn van de Domtoren (Domplein) te Utrecht, met de westnoordwestelijke aanzet van de graat van het grote gewelf, tijdens restauratiewerkzaamheden.
Datering: Tussen 01-01-1908 en 31-12-1910. Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Opmerking: De foto bevindt zich in de map "Restauratie Domtoren I" - Licentiestatus: Publiek Domein
8. Catalogusnummer: 812027. De kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht.
Datering: 17 juni 1988. Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchiuef.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
9. Catalogusnummer: 857781. Een frontaal (wimberg) boven één van de spitsbogen van de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, voorstellende de ontmoeting van St. Maarten en de bedelaar. Datering: Tussen 01-01-1976 en 31-12-1976.
Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchiuef.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
10. Catalogusnummer: 2998. De Domkerk en -toren te Utrecht uit het noordoosten.
Datering: Tussen 01-01-1925 en 31-12-1931. Licentiestatus: Publiek Domein
11. Catalogusnummer: 808192. Het zuidertransept van de Domkerk (Domplein) te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1970 en 31-12-1975. Foto: J.G. Menningh - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0
12. Catalogusnummer: 22240. De neogotische westelijke toegangspoort tot de kruisgang van de Dom aan het Domplein.
Datering: Tussen 01-01-1967 en 31-12-1970. Foto: H. Kruythof - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
13. Catalogusnummer: 82405. Een nieuwe, nog niet geplaatste waterspuwer voor de Domtoren (Domplein) te Utrecht, tijdens de restauratie. Datering: Tussen 01-01-1975 en 31-12-1975.
Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
14. Catalogusnummer: 834888. De Domtoren te Utrecht, vanaf de pandhof aan het Domplein.
Datering: Tussen 01-01-1987 en 31-12-1987.
Foto: H. Verschuur - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
15. Catalogusnummer: 800882. Het dak met balustrade aan de zuidelijke gevel van het koor van de Domkerk te Utrecht.
Datering: 7 april 1987. Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
16. Catalogusnummer: 811433. De pandhof van de Domkerk (Domplein) te Utrecht op de westelijke arm van de kruisgang en de zuidgevel van het transept van de kerk met op de achtergrond de Domtoren. Datering: Tussen 01-01-2002 en 31-12-2003.
Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
17. Catalogusnummer: 3308. De zuidwesthoek van de kruisgang van de Dom te Utrecht vanaf het binnenterrein, uit het noordoosten.
Datering: Tussen 01-01-1905 en 31-12-1920.
Foto: Uitgever Galeries Modernes N.V., uitgever - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: Publiek Domein
18. Catalogusnummer: 22580. Een gedeelte van de kruisgang van de Dom te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1965 en 31-12-1970.
Foto: Gemeente Utrecht, ROVU, afdeling Reproductie - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC0 1.0 Publiek Domein Verklaring
19. Catalogusnummer: 3049. Een gedeelte van de Domkerk te Utrecht uit het zuiden.
Datering: Tussen 01-01-1910 en 31-12-1930.
Foto: Uitgever A. Latour, uitgever - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: Publiek Domein
20. Catalogusnummer: 221779. De zuidelijke arm van de kruisgang van de Domkerk (Munsterkerkhof) te Utrecht vanuit de pandhof.
N.B.: In 1912 is de straatnaam Munsterkerkhof gewijzigd in Domplein. Datering: Tussen 01-01-1903 en 31-12-1903.
Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarechief.nl
Opmerking: De foto maakt deel uit van een verzameling foto's van de Domkerk uit 1903 door W.G. Baer met op de omslag de tekst: "De Dom van Utrecht". Licentiestatus: Publiek Domein
21. Catalogusnummer: 82977. De Domkerk (Domplein) te Utrecht, uit het zuidoosten, vanaf het dak van het Groot Auditorium van het Academiegebouw (Domplein 29). Datering: Tussen 01-01-1955 en 31-12-1955.
Foto: G.J. Lauwers - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
22. Catalogusnummer: 22274. Het koor van de Domkerk (Domplein) te Utrecht. Datering: Tussen 01-01-1966 en 31-12-1966.
Foto: H. Kruythof - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: : CC-BY-4.0
23. Catalogusnummer: 82479. Datering: Tussen 01-01-1900 en 31-12-1900.
Zicht in de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, uit het oosten, met het stovenhok.
Foto: J.W. Deetman - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: Publiek Domein
24. Catalogusnummer: 809031. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: koor. Datering: 23-04-1986.
Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
25. Catalogusnummer: 800144. De oostelijke arm van de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, vanuit de tuin.
Datering: Tussen 01-01-1989 en 31-12-1989. Foto. M. Paans - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
26. Catalogusnummer: 82877. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: kraagstenen, door Gherit Splintersz. in ca. 1500 vervaardigd, voorstellend gehurkte profeten, in de koorpijler bij het Heilig Graf. Datering: Tussen 01-01-1961 en 31-12-1961.
Foto: M.G. Vos - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
27. De Domtoren in Utrecht: In Nederland één van de bekendste gebouwen van het land. Deze gotische toren is de hoogste kerktoren (112,5 meter) van Nederland en is gebouw tussen 1321 en 1382 als onderdeel van de Kathedraal van de Heilige Maarten.
Datering: 31 augustus 2009. Foto: Massimo Catarinella - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY 3.0
28. Plattegrond Domkerk Utrecht. Datering: 12 juni 2006.
Bron: pepijntje - own work after Haslinghuis 1965 - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0
29. Domkerk Utrecht. Koor gezien vanuit het zuidoosten. Datering: 5 juni 2006.
Foto: Pepijntje - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: CC BY-SA 3.0
30. Domkerk Utrecht. De koorlantaarnsluiting recht naar boven gezien. Datering: 14 april 2008.
Foto: Pepijntje - nl.wikipedia.org - Licentiestatus: Publiek domein
31. Catalogusnummer:123806. De zuidoosthoek van de kruisgang van de Dom te Utrecht uit het westen.
Datering: Tussen 01-01-1922 en 31-12-1922. Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Opmerking: De afbeelding bevindt zich in een album "Utrecht, de Dom en omgeving met 10 afbeeldingen", uitgegeven door J.W. Jansen Grafische Kunstinrichting Utrecht. Licentiestatus: Publiek domein
32. Catalogusnummer: 82772. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: noordelijke zijbeuk en ingang van de Kapel van Sierck, vanaf het triforium. Datering: Tussen 01-01-1960 en 31-12-1960.
Foto: M.G. Vos - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0
33. Catalogusnummer: 813409. De westelijke gevel van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, vanuit het westen.
Datering: Januari 1979. Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0
34. Catalogusnummer: 3286. De zuidoosthoek van de kruisgang van de Dom te Utrecht uit het westen.
Datering: Tussen 01-01-1904 en 31-12-1904. Foto: Uitgever A. Dorsten jr. - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Opmerking: Bij de plaatsing van de fontein in 1916 werd het hek (links) afgebroken. Licentiestatus: Publiek domein
35. Catalogusnummer: 905097. De Trans en omgeving, met centraal de Domkerk (Domplein), vanaf het dak van het pand Hamburgerstraat 28 (voormalige rechtbank; thans Het Utrechts Archief) te Utrecht.
Datering: 12 juni 2009. Foto: D.C. Goosen - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
36. Catalogusnummer: 810159. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: koor.
Datering: Tussen 01-01-1974 en 31-12-1974. Foto: Gemeentearchief Utrecht, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
37. Catalogusnummer: 809011. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht. Datering: 9 april 1986.
Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
38. Catalogusnummer: 852275. De pandhof van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, met links een deel van de kruisgang.
Datering: Tussen 01-01-1975 en 31-12-1975. Foto: Euro Color Cards, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchioef.nl
Licentiestatus: CC-BY-NC-4.0 licentie
39. Catalogusnummer: 834887. Enkele pinakels en een deel van het koor van de Domkerk te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1987 en 31-12-1987. Foto: H. Verschuur, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
Herplaatsing Domtafelen?
Een ander plan behelst het herplaatsen van de zogenaamde Domtafelen, twee panelen uit de tweede helft van de middeleeuwen met een beknopte geschiedenis van de stad en de kathedraal, die tot de storm 1674 in de Dom hingen en waarvan de Latijnse tekst door afschriften bekend is.[30]
Huidig gebruik
De Domkerk is in gebruik bij het in 1970 ingestelde Citypastoraat Domkerk, een gemeente binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Dagelijks is er een middaggebed, wekelijks zijn er twee vespers, één ochtendgebed en één zondagochtenddienst met een oecume-nisch karakter. Sinds 2020 is Willem Roskam predikant in deze gemeente.
Er is een levendige kerkmuziekpraktijk met wekelijks een gratis concert op zaterdagmiddag om 15.30 uur. Om de week wordt het concert verzorgd door de in 1971 opgerichte Domcantorij, die daarnaast de zondagse diensten opluistert. Domcantor is sinds 1991 Remco de Graas.[31]
Behalve voor kerkelijke activiteiten wordt de Domkerk ook gebruikt als locatie voor uiteenlopende niet-kerkelijke evenementen. Vanouds worden de dies natalis en de opening van het academisch jaar van de Universiteit Utrecht in de Domkerk gevierd. Verder vond in 2005 bijvoorbeeld het openingsconcert van het Utrechtse gothic-festival "Summer Darkness" in de Domkerk plaats.
De Stichting Vrienden van de Domkerk zorgt onder meer voor de dagelijkse openstelling van de kerk, die in 2018 ongeveer 400.000 bezoekers trok.[32]
Bezienswaardigheden in het interieur
Van de rijke gotische uitmonstering van het interieur zijn slechts restanten bewaard gebleven, vaak sterk geschonden tijdens de beeldenstorm van 1580 en vervolgens aan het zicht onttrokken door overschildering of het bouwen van muurtjes. Bij restauratie-werkzaamheden zijn ze weer aan het licht gekomen. Andere kunstvoorwerpen zijn juist ná de Hervorming in de kerk geplaatst. De voornaamste bezienswaardigheden in chronologische volgorde:
- In de koorsluiting zijn enkele tegeltjes te zien met rijkswapen, kroon en inscripties. Zij herinneren aan de plek waar de inge-wanden van twee in Utrecht gestorven Duitse koningen, Koenraad II en keizer Hendrik V, zijn begraven. Overigens dateren de steentjes uit ca. 1460, toen de oorspronkelijke tombe, die in het romaanse dwarsschip stond opgesteld, moest wijken voor de gotische nieuwbouw.
- In het dwarsschip is onder een luik een stukje van de dertiende-eeuwse mozaïekvloer te zien die bij een renovatie van de romaanse voorganger van de Dom is gelegd.
- De geschonden graftombe van bisschop Gwijde van Avesnes in de kapel met zijn naam. Het liggende beeld van de bisschop, gestorven in 1317, is vervaardigd uit zwart marmer. In de naastliggende kapel van Van Arkel heeft zich een dergelijke tombe bevonden; resten van de zijkanten zijn verwerkt in het afsluitende hek en in de vloerbetegeling.
- Negen van de oorspronkelijke twaalf baldakijnen tegen de koorpijlers uit circa 1340, waaronder zich oorspronkelijk beelden van de twaalf apostelen hebben bevonden. Ook de tapijtschilderingen die als achtergrond voor de beelden hebben gediend, zijn nog zichtbaar.
- Een bijzonder fraaie muurschildering uit circa 1430 van Christus aan het kruis in de kapel van Gwijde van Avesnes aan de zuidzijde van het koor.
- Decoratief beeldhouwwerk in de kapel van Rudolf van Diepholt uit de bouwtijd, fraai uitgevoerd in de trant van Adriaen van Wesel.
- Het poortje van de sacristie uit 1497, met beeldhouwwerk van Hendrik Bontmaker en een gesneden deur van Jan van Schayck.
- Een beschilderd stenen altaarretabel met een voorstelling van Anna te Drieën uit circa 1500 in de kapel van bisschop Jan van Arkel, beschadigd tijdens de Beeldenstorm.
- Het Heilig Graf in de kooromgang uit 1501-1507 door Gerrit Splinterszoon, geschonden tijdens de beeldenstorm, met een gehavend Christusbeeld in de tombe. Twee engelen knielden oorspronkelijk aan hoofd- en voeteneinde neer. Het monument vertoont een interessante mengeling van gotische en renaissancemotieven.
- De cenotaaf voor bisschop George van Egmond uit 1549 in zuivere renaissancestijl, bestaande uit een boog waaronder vroeger het beeld van de knielende bisschop zal hebben gestaan. In de uitvoerige Latijnse tekst aan de binnenzijde van de boog wordt onder meer bepaald dat ten eeuwigen dage op elke eerste donderdag van de maand een mis moet worden opgedragen voor de zielenrust van de overledene.
- Fragmenten van het Renaissance koorgestoelte uit 1563 van beeldsnijder Anthonis Petersz. zijn verwerkt in de banken in de noordelijke dwarsarm.
- De drie zeventiende-eeuwse koperen kaarsenkronen in het koor werden in 1827 verkocht omdat de kerk toen op gaslicht overging. In 1951 kwamen ze dankzij een schenking terug in de kerk. De kronen in het dwarsschip zijn kopieën.
- Op de plaats waar in de middeleeuwen het hoofdaltaar stond, bevindt zich thans het praalgraf van vlootcommandant Willem Joseph van Ghent, die een belangrijke rol speelde bij de Tocht naar Chatham en op 7 juni 1672 sneuvelde in de Slag bij Solebay. Het monument, met het beeld van de zeeheld in wapenrusting, is een hoofdwerk van Rombout Verhulst uit 1676.
- Grafmonument van gravin Anna Elisabeth van Solms (1616-1706) in de kapel van Veen. Het is in 1795 zwaar beschadigd door de Fransgezinden en daarna gedeeltelijk gereconstrueerd. De kapel wordt afgesloten door een hek waarvan de laatgotische stenen borstwering uit de bouwtijd van het schip dateert.
- Grafmonument voor kanunnik Hendrik van Nellesteyn (gestorven in 1747) en zijn vrouw Stephanie (gestorven in 1735) in een plompe Lodewijk XIV-stijl.
- Gebrandschilderd glas naar ontwerp van Richard Roland Holst in de enorme vensters van het dwarsschip: het venster met de vier evangelisten uit 1926 aan de zuidzijde, en het venster met symbolen uit het Oude Testament uit 1936 aan de noordkant.
- Het kruis in de gedachteniskapel, in 1965 vervaardigd door Carel Kneulman voor de Verzoeningskerk bij het concentratiekamp Dachau maar daar nooit geplaatst.
- De nieuwe bronzen toegangsdeuren van de Domkerk uit 1996 zijn van de hand van de Utrechtse beeldhouwer Theo van de Vat-horst.
- Verspreid door de kerk liggen vele grafzerken uit de veertiende tot en met de zeventiende eeuw, waaronder enkele fraaie exemplaren uit de Renaissance.
Verspreide inventaris
Zoals het een middeleeuwse kathedraal betaamde, bezat de Utrechtse Dom een kostbare kerkschat. Enkele voorwerpen daaruit zijn na de Hervorming bewaard gebleven, maar zij zijn niet meer in de Dom aanwezig. Ook enkele onderdelen van het meubilair raakten verspreid. Hier volgt een selectie:
- In het Museum Catharijneconvent wordt de Hamer van Sint Maarten bewaard, waarmee de heilige heidense tempels en afgods-beelden te lijf zou zijn gegaan. De hamer bestaat uit een prehistorische stenen strijdbijl in een dertiende-eeuwse vatting.
- Ook twee boeken in kostbare banden uit de elfde eeuw, naar hun schenkers de Ansfried- en Bernold-codices, zijn uit de kerkschat afkomstig en worden in het Catharijneconvent bewaard.
- Vijf gepolychromeerde beelden van Sint-Maarten te paard en de Heilige Agnes, Maria Magdalena, de Heilige Pontianus en Paulus, mogelijk in 1450 door beeldhouwer Jan van Nude voor het sacramentshuis gemaakt, bevinden zich in het Centraal Museum.
- Enkele fragmenten van het vroegere Renaissance-orgel en van het voormalige koorgestoelte zijn ook in het Centraal Museum terechtgekomen.
- Het Lochorst-triptiek met de Intocht in Jeruzalem van Jan van Scorel uit 1527 in het Centraal Museum is eveneens afkomstig uit de Domkerk.
Orgels
De eerste vermelding van een orgel in de Dom dateert uit 1342. Het hing aan de noordwand van het romaanse schip en werd, toen dit plaats moest maken voor het gotische schip, in 1481 naar de oostwand van het noorder dwarspand verplaatst. Het instrument werd in 1569-1571 vervangen door een nieuw orgel, dat op dezelfde plaats kwam te hangen.
De geschiedenis van het tegenwoordige orgel van de Utrechtse Dom begint in 1568, toen het domkapittel besloot zich te laten voorlichten over de vervanging van het middeleeuwse orgel. In 1569 werd de opdracht gegeven tot de bouw van een nieuw instru-ment aan Mr. Pieter Jansz. de Swart (1536-1597), de grootste orgelmaker die de stad Utrecht ooit gekend heeft. Dit orgel van de Swart was een orgel met drie klavieren en pedaal met ongeveer 1450 pijpen, verdeeld over een blokwerk, bovenwerk, rugpositief en pedaal. In 1825 werd besloten voor de Dom een nieuw instrument te bouwen. De gebroeders Jonathan en Johan Bätz kregen de opdracht het nieuwe orgel te vervaardigen. De Dom-organist Frederik Nieuwenhuysen werd in overleg betrokken en stelde voor, een aantal regi-sters uit het oude orgelwerk in het nieuwe over te brengen. Wie zou beter de schoonheid van het oude pijpwerk kennen, dan de organist? Aan zijn verzoek werd gevolg gegeven, hetgeen betekende dat de geluidskwaliteit van het door de gebroeders Bätz gebouwde orgel voor een groot deel bepaald werd door dit bijzondere 16e-eeuwse pijpwerk. Maar ook het vakmanschap van Bätz is in het instrument verwerkt. Het orgel werd gebouwd in de jaren 1828-1831. Het telde vijftig registers en 3698 pijpen, verdeeld over hoofdwerk, bovenwerk, rugpositief en pedaal. De orgelkas werd ontworpen door de Brusselse architect Tieleman Franciscus Suys (1783-1861). Hoewel zijn oorspronkelijke ontwerp fraaier en evenwichtiger genoemd kan worden, is bij de laatste restauratie in 1975 gebleken dat ook het aandeel van Suys genoemd dient te worden. Na 1831 is er onder invloed van veranderingen in de muzikale smaak nogal wat gewijzigd aan het orgel van de Dom, waarbij o.a. 160 pijpen uit 1571 verloren gingen. Op 7 juni 1975 was de restauratie door Gebroeders van Vulpen uit Utrecht voltooid. Adviseurs hierbij waren Dr. J. van Biezen en Dr. Maarten Albert Vente. Men had zich ten doel gesteld de situatie van 1831 te herstellen. 1013 pijpen zijn afkomstig uit het voormalige orgel van Pieter Jansz de Swart uit 1571 (veel daarvan op het rugwerk). Daarnaast werd het pijpwerk van de Gebroeders Bätz bewaard. Daar waar het 16e-eeuwse pijpwerk gereconstrueerd diende te worden, zijn de maten gevolgd van het orgel in de Hooglandse kerk te Leiden dat even-eens door de Swart gebouwd werd. Voor het verdwenen Bätz-pijpwerk werden de maten gekopieerd van overeenkomstige registers in de orgels in de Ronde Lutherse Kerk in Amsterdam en de Nieuwe Kerk in Delft, ook scheppingen van de familie Bätz. Op deze wijze zijn vijfhonderd nieuwe pijpen vervaardigd naar de mensuren en materialen der vroegere factuur. Bij de weergegeven dispositie is aangegeven hoe de verschillende soorten pijpwerk over het instrument verdeeld zijn. Wel bleef een in 1911 om het bovenwerk aan-gebrachte zwelkast gehandhaafd. De orgelkast werd in 1975 opnieuw in de kleuren van 1831 geschilderd. Een aquarel van J.A. Bouwmeester uit 1836 wees uit dat wit de oorspronkelijke kleur is geweest, hetgeen bevestigd werd bij het kleurenonderzoek van de verflagen.
De Domkerk bezit ook twee kabinetorgels. Het ene, uit 1796, is gebouwd door Gideon Thomas Bätz en afkomstig uit kasteel Mid-dachten. Het andere bestaat uit pijpwerk uit circa 1670, toegeschreven aan Apollonius Bosch, in 1989 geplaatst in een nieuwe kast van de gebroeders Van Vulpen. Ten slotte zijn er twee kistorgels, het ene in 1969 gebouwd door de firma Vierdag, het andere in 2008 door de firma Klop.
40. Catalogusnummer: 502369. De Domkerk te Utrecht vanaf het Domplein uit het zuidwesten.
Datering: Tussen 01-01-1910 en 31-12-1920. Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrtechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
41. Catalogusnummer: 808999. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: kooromgang. Datering: 27 maart 1986.
Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
42. Catalogusnummer: 852121. De Domkerk en het standbeeld van Graaf Jan van Nassau op het Domplein te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1991 en 31-12-1991. Foto: Euro Color Cards, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-NC-4.0 licentie
43. Catalogusnummer: 808764. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, tijdens de restauratie: westelijke wand van de kapel van Rudolf van Diepholt. Datering: Augustus 1985. Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
44. Catalogusnummer: 811430. De pandhof van de Domkerk (Domplein) te Utrecht op de westelijke arm van de kruisgang en de zuidgevel van het transept van de kerk met op de achtergrond de Domtoren. Datering: 10 juli 2003.
Foto: Fotodienst HUA, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
45. Catalogusnummer: 3143. Interieur van de Domkerk te Utrecht: gezicht in de archiefkamer, uit het noorden.
Datering: Tussen 01-01-1903 en 31-12-1903. Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
46. Catalogusnummer: 838671. Luchtfoto van de Domkerk en Domtoren (Domplein) te Utrecht, uit het zuidwesten. Rechts op de achtergrond de Pieterskerk (Pieterskerkhof) en links de St.-Willibrorduskerk (Minrebroederstraat 21).
Datering: 13 mei 1997. Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarechief.nl - Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
47. Catalogusnummer: 844991. De zuidelijke (links) en de westelijke vleugel van de kruisgang van de Domkerk te Utrecht, vanuit de pandhof. Datering: 9 oktober 2012. Foto: R. van der Woude, Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-NC-4.0 licentie
48. Catalogusnummer: 812449. Een gedeelte van de kruisgang en de zuidgevel van de Domkerk (Domplein) te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1925 en 31-12-1925. Foto: Onbekend - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Opmerking: De afbeelding maakt deel van een partij glasnegatieven die vervaardigd zouden zijn door een Utrechtse landmeter genaamd Postumus of Posthumus. Licentiestatus: Publiek Domein
49. Catalogusnummer: 817604. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht tijdens de restauratie: werkzaamheden aan de vloer bij het transept. Datering: Juni 1985. Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsaerchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
50. Catalogusnummer: 815263. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: werkzaamheden aan de vloer onder het orgel.
Datering: November 1981. Foto: Fotodienst GAU, Het Utrechts Archief / hetutrechtsaerchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
51. Catalogusnummer: 216348. Plattegrond van de door bisschop Adelbold gebouwde Domkerk te Utrecht; met weergave van het koor en een aantal graven. Datering: Tussen 01-01-1023 en 31-12-1023.
Opmerking; Een in ca 1920 door P. Bello vervaardigde reconstructie van de kerk in 1023.
Bron: P. Bello - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: Publiek Domein
52. Catalogusnummer: 816495. De Domkerk en de Domtoren (Domplein) te Utrecht, uit het zuidoosten.
Datering: Tussen 01-01-1930 en 31-12-1940. Foto: F.F. van der Werf - Het Utrechts Archief / heturtrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
53. Catalogusnummer: 221746. Interieur van de Domkerk (Munsterkerkhof) te Utrecht: orgel, vanuit het triforium in het koor, uit het oosten. N.B.: In 1912 is de straatnaam Munsterkerkhof gewijzigd in Domplein.
Datering: Tussen 01-01-1903 en 31-12-1903. Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief - hetutrechtsarchief.nl
Opmerking: De foto maakt deel uit van een verzameling foto's van de Domkerk uit 1903 door W.G. Baer met op de omslag de tekst: "De Dom van Utrecht". Licentiestatus: Publiek Domein
54. Catalogusnummer: 800161. Een van de wimbergen in de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht met een tafereel uit het leven van St. Maarten: St. Maarten drijft met zijn schild de draak, symbool van het kwade, terug.
Datering: Tussen 01-01-1975 en 31-12-1975. Foto: M. Paans - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
55. Catalogusnummer: 214422. Plattegrond van de Domkerk, de Domtoren, de kloostergang en het Kapittelhuis te Utrecht.
N.B. een in c. 1850 door F.N.M. van Zuylichem vervaardigde reconstructie van de bebouwing in 1517.
Datering: Tussen 01-01-1517 en 31-12-1517. Bron: F.N.M. Eyck van Zuylichem, tekenaar - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: Publiek Domein
56. Catalogusnummer: 124462. De oostelijke arm van de kruisgang van de Domkerk (Munsterkerkhof) te Utrecht, uit het zuiden.
N.B. In 1912 is de straatnaam Munsterkerkhof gewijzigd in Domplein. Opschrift: Dom. Kloostergang.
Datering: Tussen 01-01-1903 en 31-12-1903. Opmerking: De prentbriefkaart bevindt zich in een mapje "Monumentaal Utrecht, Domkerk", uitgegeven door A. van Dorsten jr. en W. de Haan, met medewerking van de Vereeniging tot bevordering van vreemdelingenverkeer voor Utrecht en omstreken, in ca. 1909. De originele foto is beschreven onder cat.nr. 221781.
Foto: W.G. Baer - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl - Licentiestatus: Publiek Domein
57. Catalogusnummer: 809890. Zicht op de oostgevel van de Domkerk (Domplein) te Utrecht, met de toegang naar de pandhof (zijde Achter de Dom). Datering: 3 mei 1988. Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
58. Catalogusnummer: 129774. Zicht op de Domkerk (Domplein) te Utrecht, vanaf de hoek van het Wed en de Korte Nieuwstraat.
Datering: Tussen 01-01-1928 en 31-12-1929. Foto: Foto- pers- en filmbureau Het Zuiden - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
59. Catalogusnummer: 800185. Zicht door de tuin op de oostelijke arm van de kruisgang van de Domkerk (Domplein) te Utrecht.
Datering: Tussen 01-01-1975 en 31-12-1975. Foto. M. Paans - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
60. Catalogusnummer: 815256. Interieur van de Domkerk (Domplein) te Utrecht: werkzaamheden aan de vloer.
Datering: November 1981. Foto: Fotodienst GAU - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Licentiestatus: CC-BY-4.0 licentie
Zie ook
- Domkerk Utrecht - deel 2
- Dom van Utrecht - nl.wikipedia.org
- Category: Utrecht Dom church - uit Wikimedia Commons
- Domkerk Utrecht - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
Pagina bijgewerkt: 11 maart 2025
Maak jouw eigen website met JouwWeb